آموزش مجازی ، موضوع جدید نیست . در قدیمی ترین قالب خود ، شاید به یکصدو هفتاد سال پیش ، در بریتانیا برگردد که ، مطالب آموزشی از طریق پست ارسال می شد .تکالیف خواسته شده در مدت زمانی که تعیین می شد باید تحویل پست می گردید . ولی طی سالهای اخیر ، پیشرفت در زمینه ی آموزش مجازی و روش های م ختلف آن به قدری پیشرفت صورت گرفته است که دیگر قابل مقایسه با روش های قدیمی نیستند .
با اینکه تاکید بر تعامل مستقیم در امر آموزش ، به ویژه در سنین پایین تر وجود دارد ، ولی گاهی مجبور هستیم به دلایل مختلفی از جمله محدودیت زمانی ، سختی رفت و آمد ، هزینه های بالا و دلایل مختلف دیگر همچون شیوع بیماری های واگیر دار و موارد جدید دیگر ، به آموزش مجازی یا ترکیبی از آن با آموزش های سنتی پناه ببریم .
دلایل ذکر شده در بالا ، احتمالاً بسیاری از والدین و به ویژه اساتید و معلمان را وادار کرده تا به دنبال منابعی برای آموزش و کسب اطلاعات بیشتر ، از این شیوه ی نوین آموزش باشند .
ولی شاید با جستجو در اینترنت هم ، مطالبی را مشاهده کنیم که حداقل ، با شرایط کنونی جامعه و محدودیت ها همچنین سرعت پایین اینترنت ، در برخی مناطق ، برای ما مناسب و کاربردی نباشند .
در این مقاله در نظر داریم تا کاربردی ترین مطالب و نکاتی را که در مورد تدریس مجازی و اداره ی کلاس های آنلاین ، از سایت ها و منابع مختلف ، استخراج شده اند را در اختیار دوستان قرار دهیم .
بسیار واضح است که در آموزش مجازی ، نقش معلم بسیار با اهمیت است و روش ها و اصولی که از آن ها استفاده می کند تاثیر زیادی در موفقیت یا عدم موفقیت آموزش آنلاین خواهد داشت.
برای اینکه یک معلم آنلاین موفق و موثر باشید ۱۴ روش ساده ولی کاربردی وجود دارد که پیروی از آن ها تا حدود زیادی به تدریس موفق و کاهش استرس شما و بازدهی بالاتر فراگیران کمک می کند .
در واقع دلیلی وجود ندارد که نتوان یادگیری آنلاین را موفق تر و لذت بخش تر از حتی یک کلاس سنتی کرد .
۱ ) حضور معلم باید در کلاس آنلاین محسوس باشد
ممکن است در کلاس مجازی ، از نظر جسمی ، شما حضور نداشته باشید ولی باید از راه های مختلف و استفاده از طیف وسیعی از روش های مختلف ارتباطی حضور قدرتمند خود را به فراگیران ثابت کنید .با شروع دوره ، اولین قدم برای این کار ، تعیین دستورالعمل هایی روشن و واضح ، برای دانش آموزان می باشد . این دستورالعمل ها قبل از شروع اولین تدریس باید باید در اختیار فراگیران قرار بگیرد .
۲ ) انتظارات خود را از کلاس مجازی تنظیم کنیم
شاید واژه ی « کلاس مجازی » تداعی کننده ی نوعی آزادی بیش از حد ، در ذهن هر فردی باشد . باید قبل از شروع دوره ، انتظارات بسیار واضحی را به فراگیران ارائه دهید .به طوری که این انتظارات ، شامل تمام چیزهایی باشد که شما از فراگیران ، انتظار دارید و آنچه ، آن ها می توانند از شما انتظار داشته باشند.کار هایی که از آن ها انتظار دارید ، میزان مشارکت و تدریس آنلاین شما ، زمان مقرر ارزیابی ها ، محدودیت و نحوه ی ارتباط با شما و تمام موارد احتمالی دیگر که بسته به موضوع تدریس می تواند متفاوت باشد .کاری که قرار است انجام دهید ، این است که هر کدام از موارد بالا را که لازم دانستید ، لیست کرده و در جملات کوتاه ، ساده و واضح ، در اختیار فرا گیران قرار می دهید .
۳ ) بگذارید دانش آموزان کلاس مجازی ، کار را انجام دهند
می دانیم که هر چه ، فراگیران وقت بیشتری برای موضوع ، بگذارند ، یادگیری بیشتری اتفاق خواهد افتاد .بنابراین ، تا حد امکان از دانش آموزان ، جهت تسهیل امر آموزش کمک بگیرید .اینکه دانش آموز چه کمکی به شما و دوستانش خواهد کرد ، بستگی به موضوع تدریس و توانایی هر دانش آموز دارد .فراگیران ، باید ترغیب به حضور فعال در کلاس مجازی شده و در آن ، احساس امنیت و حمایت نمایند . ولی ، اینکه چه زمانی مجاز به فعالیت باشند را شما تعیین می کنید .ممکن است برخی فراگیران فقط با حضور آنلاین و بدون فعالیت ، مطالب را بیاموزند ولی برای بالا بردن احتمال موفقیت اکثریت و کاهش مقداری از کار معلم ، می توان دانش آموزان را به گروه های کوچکتر تقسیم نمود تا ضمن فعالیت با یکدیگر ، در بازه ی زمانی محدود که برایشان تعیین می شود ، مطالب را هم بیاموزند .
4 ) قبل از نوشتن فکر کنید
این نه تنها یک اصل مهم برای معلم ها است بلکه باید همان نخست ، به همه ی دانش آموزان هم ابلاغ شود . همانطور که همه می دانیم ، متن نوشتاری ممکن است ، باقی بماند و باعث تفسیر نادرست از مطالب شود . بنابراین پاسخ ها و پست های فکر شده و خوب برای دیگران ، بسیار مهم است .
5 ) بازخورد بخواهید
حدوداً در هفته ی دوم یا سوم از تدریس مجازی ، باید از فراگیران بخواهید تا صادقانه و مستقیم ، انتقادات خود را در مورد محتوی تدریس و روش ها و پیشنهادات خود را درج نمایند ، بنابراین زمان خاصی را اختصاص داده و از آنها درخواست نقد و پیشنهاد نمائید .
6) تقویت روابط شخصی با هر دانش آموز در کلاس مجازی
دانش آموزانی که بصورت آنلاین ، تحصیل می کنند ممکن است گاهی ، شدیداً احساس تنهایی کنند و جلوگیری از این حالت ناخوشایند ، بستگی به تلاش شما دارد .به عنوان مثال ، دادن پاسخ های شخصی ، فقط برای یک دانش آموز و یا روش های دیگر را امتحان کنید . ولی هرگز آدرس ایمیل شخصی یا اطلاعات تماس خود را در اختیار آنها قرار ندهید ، در حقیقت ، تنها ارتباط شما با دانش آموزان ، فقط در کلاس مجازی خواهد بود .
7) از پروژه های گروهی و انفرادی استفاده کنید
ترکیبی سالم ، از پروژه های گروهی و فردی ، بهترین راه برای اطمینان از موفقیت یادگیری آنلاین است . ضمن تقویت توانایی یادگیری ، اهمیت کار گروهی هم از دستاوردهای دیگر این روش است .
8 ) از منابع مطمئن و با دسترسی آسان استفاده کنید
از آنجا که فراگیران شما ، با استفاده از اینترنت مشغول تحصیل هستند ، اگر غیر از کتابهای درسی خسته کننده ی آنها منابع مطمئن و جذاب تری را سراغ دارید در اختیار آنها قرار دهید .
9 ) یک فعالیت اختیاری در نظر بگیرید
ارزیابی ، یکی از مهم ترین قسمتهای هر نوع تدریسی است و گاهی برای فراگیران ، کمی دلهره آور .می توانید برای کاستن از این دلهره فعالیتی کاملاً اختیاری و یا انتخاب بین چندین گزینه از میان تکالیف را در اختیار دانش آموزان خود قرار دهید .
10 ) بر آن چه در کلاس مجازی مهم است تاکید کنید
مطالب مهم باید تکرار و تاکید شوند و فراگیران بدانند از این مطالب ، حتماً ارزشیابی انجام خواهد شد .
11 ) پاسخگو باشید
مربیان آنلاین ، موظف هستند در یک بازه ی زمانی محدود و از پیش تعیین شده ، ولی بصورت منظم ، به سوالات مرتبط فراگیران پاسخ دهند .پاسخگویی شما به سوال ها ممکن است به صورت صوتی ، تصویری و یا متن باشد ولی در هر صورت ، نشان دهنده ی احترام و صمیمیت شما نسبت به فراگیر است .اگر قرار است زمان پاسخگویی تغییر کند و یا محدودیتی در آن وارد شود باید از قبل ، فراگیران را آماده نماییم . مثلاً هنگامی که در مسافرت هستید و پاسخ دهی کمتر می شود .
12 ) تکالیف با سطح دشواری متفاوت باشد
پس از شناخت دانش آموزان و توانایی های شخصی هر کدام ، تکالیفی با سطوح دشواری متفاوت برای فراگیران ، در نظر بگیرید تا دانش آموزان قوی تر ، مجبور به اتلاف وقت نشده و همچنین دانش آموزان ضعیف ، با حس ناتوانی در انجام تکالیف مشکل ، سرخورده نشوند .
13) گروه های کوچکی تشکیل دهید
ممکن است برخی فراگیران فقط با حضور آنلاین و بدون فعالیت ، مطالب را بیاموزند ولی برای بالا بردن احتمال موفقیت اکثریت و کاهش مقداری از کار معلم ، می توان دانش آموزان را به گروه های کوچکتر تقسیم نمود تا ضمن فعالیت با یکدیگر ، در بازه ی زمانی محدود که برایشان تعیین می شود ، مطالب را هم بیاموزند .
14 ) از محدودیت اینترنت و سرعت آن آگاه باشید
استفاده از متن و تصویر بسیار آسان است ولی صوت و فیلم هم ضمن تسهیل یادگیری ، جذابیت بیشتری هم دارد اما در شرایطی که محدودیت سرعت اینترنت را برای فراگیران پیش بینی می کنید از متن و تصویر و حتی الامکان ، فیلم و صوت های بسیار کم حجم استفاده کنید .
رعایت اصول ذکر شده در تدریس مجازی ، علاوه بر تضمین یک سطح حمایتی مطلوب برای فراگیران ، امر تدریس را برای شما نیز ، در نهایت ، آسان تر خواهد کرد . از آنجا که این سبک آموزش با تمام پیشرفت های خود هنوز در مراحل نخست می باشد ، تغییر و بهبود روش ها هر روز ادامه خواهند یافت .
تهیه کننده مقاله : چناب آقای سلیمی نسب – معاونت آموزشی موسسه امام حسین (علیه السلام)
تایید کننده ی مطالب : فاطمه صفرپور -مدیریت محترم دبیرستان